Ανάξαρχος - Η βιογραφία του Ανάξαρχου του Αβδηρίτη

Οπαδός της ατομικής σχολής του Δημοκρίτου, με απόκλιση προς τη σκεπτική κατεύθυνση. Ήταν, σύμφωνα με ορισμένους, μαθητής του Μητροδώρου του Χίου, μαθητού του Δημόκριτου και σύμφωνα με άλλους, του Διογένους του Σμυρναίου, μαθητού του Μητροδώρου. Ότι χρημάτισε μαθητής και του Δημόκριτου, δεν φαίνεται πιθανό, γιατί ο μεν Δημόκριτος ήκμασε κατά τον 5ο π.Χ. αιώνα, ο δε Ανάξαρχος κατά τον 4ο.
Υπήρξε σύγχρονος και φίλος του Μ. Αλεξάνδρου, τον οποίο και συνόδευσε στην εκστρατεία κατά της Ασίας, κυρίως για να ικανοποιήσει τον ζήλο του για έρευνα, ενώ σύμφωνα με κοινή παράδοση κάποιων αρχαίων συγγραφέων (Πλουτάρχου, Αρριανού, Αθηναίου, Λουκιανού), ο Ανάξαρχος παριστάνεται περισσότερο ως κόλακας παρά ως φίλος του Αλεξάνδρου.
Ο Ανάξαρχος ονομαζόταν ευδαιμονικός, γιατί σύμφωνα με τα διδάγματα του Δημοκρίτου, ως κανόνα του βίου του είχε το «ευδαιμόνως ζην», δηλαδή τον ατάραχο και χωρίς πάθη βίο.
Για τη φιλοσοφική θεωρία του Ανάξαρχου γνωρίζουμε ότι αυτός δεν παραδεχόταν κανένα κριτήριο της αλήθειας, παρομοίαζε δε τα όντα ως ευρισκόμενα σε σκηνογραφία ή σε συνεχή κατάσταση ύπνου.
Το τέλος του Αναξάρχου, μαρτυρικό και ηρωϊκό, γράφτηκε στην Κύπρο, από τον τύραννο Νικοκρέωντα, ο οποίος διέταξε το βασανισμό και την εκτέλεσή του όταν, μετά το θάνατο του Αλέξανδρου, το πλοίο με το οποίο ταξίδευε, προσάραξε στην Κύπρο λόγω των ανέμων.