Και όπως ακριβώς στις πιο ιερές τελετές λένε ότι οι μυούμενοι στην αρχή συναντούν πολυποίκιλα και πολύμορφα αυτά τα γένη των θεών που έχουν προπορευτεί, ενώ, αν εισέλθουν ατάραχοι και προστατευμένοι από τις τελετές, την ίδια τη θεία λάμψη γνήσια ενστερνίζονται και γυμνοί, όπως εκείνοι λένε, έχουν συμμετοχή στο θείο, κατά τον ίδιο τρόπο και στην παρατήρηση των πάντων η ψυχή η οποία κοιτάζει αυτά που βρίσκονται μετά από αυτήν, βλέπει τις σκιές και τα είδωλα των όντων, ενώ, αν στραφεί προς τον εαυτό της, ξεδιπλώνει την δική της ουσία και τους δικούς της λογικούς προσδιορισμούς, και αρχικά, καθώς βλέπει μόνο τον εαυτό της, εμβαθύνει στην αυτογνωσία της και βρίσκει τον νου μέσα της και τις βαθμίδες των όντων, και προχωρώντας στο εσωτερικό της και περίπου στο άδυτο της ψυχής, εκεί με κλειστά μάτια παρατηρεί και τη γενιά των θεών και τις ενάδες των όντων.
Γιατί όλα υπάρχουν μέσα μας με τρόπο ψυχικό και γι' αυτό από τη φύση μας τα γνωρίζουμε όλα, αφυπνίζοντας τις δυνάμεις που βρίσκονται μέσα μας και τις εικόνες των πάντων.
Πλατωνική Θεολογία Α', Πρόκλος (Εκδόσεις Κάκτος)
Cupid fleeing the sleeping Psyche, by François-Édouard Picot ΕΡΩΤΙΚΟΣ, Πλούταρχος (απόσπασμα)
[...] Όμως, το ερωτικό χτύπημα του ανθρώπου, όταν τον έχει ανάψει και τον έχει πυρπολήσει αληθινά, δεν μπορεί καμιά μούσα ούτε μαγική επίκληση ούτε αλλαγή τόπου να το δαμάσει, παρόντες ερωτεύονται, απόντες αγαπούν, μέρα κυνηγούν το θήραμα, νύχτα κοιμούνται στα πλατύσκαλα αυτών που αγαπούν, νηφάλιοι κάνουν ερωτικές προτάσεις στους ωραίους, μεθυσμένοι τους κάνουν καντάδες.
Και δεν ισχύει αυτό που είπε κάποιος, ότι δηλαδή οι ποιητικές φαντασίες, λόγω της καθαρότητας είναι τα όνειρα του ξύπνιου ανθρώπου, αλλά περισσότερο των εραστών, που συζητούν σα να είναι μπροστά στο αντικείμενο του πόθου που αγκαλιάζουν. Το μάτι μοιάζει να αποτυπώνει τις άλλες του εικόνες σε υγρό καμβά, έτσι που να μαραίνονται και να ξεγράφονται από το μυαλό μας.
Όμως, οι εικόνες των ερωτοχτυπημένων σαν πυρογραφίες αφήνουν είδωλα πυρακτωμένα στο μυαλό τους, κινούμενα και ζωντανά και με φωνή, παραμένοντας συνέχεια μέσα τους.
Ο Ρωμαίος Κάτωνας έλεγε ότι η ψυχή του εραστή ζει μόνιμα μέσα στην ψυχή του αγαπημένου του, και η μορφή και το ήθος και η ζωή και οι πράξεις, από τις οποίες κατευθυνόμενος διανύει μεγάλες αποστάσεις, όπως λένε οι Κυνικοί, "βρήκε συντονισμένο και σύντομο δρόμο για την αρετή". Γιατί τον οδηγεί προς την φιλία ... με συνοδεία του θεού, όπως σε περίπτωση θαλασσοταραχής.
Υποστηρίζω συμπερασματικά ότι ο ενθουσιασμός αυτών που αγαπούν δεν είναι χωρίς θεία χάρη ούτε έχει άλλο θεό προστάτη και οδηγό παρά αυτόν που τώρα εμείς γιορτάζουμε καί που προς τιμή του θυσιάζουμε, τον Έρωτα.
Και δεν ισχύει αυτό που είπε κάποιος, ότι δηλαδή οι ποιητικές φαντασίες, λόγω της καθαρότητας είναι τα όνειρα του ξύπνιου ανθρώπου, αλλά περισσότερο των εραστών, που συζητούν σα να είναι μπροστά στο αντικείμενο του πόθου που αγκαλιάζουν. Το μάτι μοιάζει να αποτυπώνει τις άλλες του εικόνες σε υγρό καμβά, έτσι που να μαραίνονται και να ξεγράφονται από το μυαλό μας.
Όμως, οι εικόνες των ερωτοχτυπημένων σαν πυρογραφίες αφήνουν είδωλα πυρακτωμένα στο μυαλό τους, κινούμενα και ζωντανά και με φωνή, παραμένοντας συνέχεια μέσα τους.
Ο Ρωμαίος Κάτωνας έλεγε ότι η ψυχή του εραστή ζει μόνιμα μέσα στην ψυχή του αγαπημένου του, και η μορφή και το ήθος και η ζωή και οι πράξεις, από τις οποίες κατευθυνόμενος διανύει μεγάλες αποστάσεις, όπως λένε οι Κυνικοί, "βρήκε συντονισμένο και σύντομο δρόμο για την αρετή". Γιατί τον οδηγεί προς την φιλία ... με συνοδεία του θεού, όπως σε περίπτωση θαλασσοταραχής.
Υποστηρίζω συμπερασματικά ότι ο ενθουσιασμός αυτών που αγαπούν δεν είναι χωρίς θεία χάρη ούτε έχει άλλο θεό προστάτη και οδηγό παρά αυτόν που τώρα εμείς γιορτάζουμε καί που προς τιμή του θυσιάζουμε, τον Έρωτα.
"Είναι αδύνατον να μην κάνεις ούτε ένα σφάλμα, και αν τώρα με πιστέψεις για αυτό πού σου λέω, αργότερα θα με επαινέσεις καθώς θα διαπιστώνεις ότι όλοι οι άνθρωποι καθημερινά κάνουν μυριάδες σφάλματα και πράττουν υπό την επήρεια των παθών τους, χωρίς να μπορούν οι ίδιοι να το παρατηρήσουν.
Μην θεωρείς λοιπόν τον εαυτό σου κάτι άλλο από άνθρωπο. Και σίγουρα μην νομίζεις ότι είσαι κάτι ανώτερο απαό άνθρωπος, αν έχεις πείσει τον εαυτό σου ότι όλα τα έχεις καλώς καμωμένα - στην διάρκεια όχι ενός μήνα αλλά έστω και μιας μέρας μόνο.
Πάνω σ' αυτό, αν είσαι πνεύμα αντιλογίας, θες από συνειδητή επιλογή ή από κακή συνήθεια ή επειδή είσαι εριστικός εκ φύσεως, ίσως πεις ότι οι σοφοί είναι κάτι άλλο από κανονικοί άνθρωποι.
Στο επιχείρημά σου αυτό να αντιτάξεις το δικό μου, που έχει δυο σκέλη.
Το πρώτο, ότι μόνο ο σοφός άνθρωπος είναι ολότελα αλάνθαστος, και το δεύτερο, που στηρίζεται πάνω στο πρώτο, ότι αν ο σοφός είναι ολότελα αλάνθαστος τότε δεν είναι άνθρωπος τουλάχιστον ως προς αυτό.
Γι αυτό και θα ακούσεις από τους πολύ παλιούς φιλόσοφους να λένε ότι η σοφία σημαίνει εξομοίωση με το θεό. Όμως εσύ ποτε δεν θα μπορούσες να γίνεις ξαφνικά όμοιος με θεό.
Εδώ, για άτομα που σε όλη τους την ζωή αγωνίστηκαν να απαλλαγούν από τα πάθη, δεν έχει γίνει πιστευτό ότι το κατόρθωσαν αυτό στην εντέλεια, πόσο μάλλον εσύ πού ποτε δεν έκανες καμία προσπάθεια.
Μην εμπιστευτείς λοιπόν όποιον σου πει ότι δεν βλέπει καμιά ενέργειά σου να υπαγορεύεται από πάθος, θεώρησε ότι σου μιλάει έτσι είτε επειδή δεν θέλει να σε ωφελήσει ή προτιμά να μην προσέξεις τα ελαττώματά σου ή επειδή παίρνει τα μέτρα του μήπως σου γίνει αντιπαθής.
Μπορεί και να σε είδε κάποτε να δυσανασχετείς με κάποιον που σε επέκρινε για τα πάθη και τα σφάλματά σου, και τώρα δικαιολογημένα κρατά το στόμα του κλειστό επειδή δεν πιστεύει ότι είσαι ειλικρινής όταν του λες ότι θέλεις να γνωρίσεις ένα - ένα τα σφάλματά σου.
Μην θεωρείς λοιπόν τον εαυτό σου κάτι άλλο από άνθρωπο. Και σίγουρα μην νομίζεις ότι είσαι κάτι ανώτερο απαό άνθρωπος, αν έχεις πείσει τον εαυτό σου ότι όλα τα έχεις καλώς καμωμένα - στην διάρκεια όχι ενός μήνα αλλά έστω και μιας μέρας μόνο.
Πάνω σ' αυτό, αν είσαι πνεύμα αντιλογίας, θες από συνειδητή επιλογή ή από κακή συνήθεια ή επειδή είσαι εριστικός εκ φύσεως, ίσως πεις ότι οι σοφοί είναι κάτι άλλο από κανονικοί άνθρωποι.
Στο επιχείρημά σου αυτό να αντιτάξεις το δικό μου, που έχει δυο σκέλη.
Το πρώτο, ότι μόνο ο σοφός άνθρωπος είναι ολότελα αλάνθαστος, και το δεύτερο, που στηρίζεται πάνω στο πρώτο, ότι αν ο σοφός είναι ολότελα αλάνθαστος τότε δεν είναι άνθρωπος τουλάχιστον ως προς αυτό.
Γι αυτό και θα ακούσεις από τους πολύ παλιούς φιλόσοφους να λένε ότι η σοφία σημαίνει εξομοίωση με το θεό. Όμως εσύ ποτε δεν θα μπορούσες να γίνεις ξαφνικά όμοιος με θεό.
Εδώ, για άτομα που σε όλη τους την ζωή αγωνίστηκαν να απαλλαγούν από τα πάθη, δεν έχει γίνει πιστευτό ότι το κατόρθωσαν αυτό στην εντέλεια, πόσο μάλλον εσύ πού ποτε δεν έκανες καμία προσπάθεια.
Μην εμπιστευτείς λοιπόν όποιον σου πει ότι δεν βλέπει καμιά ενέργειά σου να υπαγορεύεται από πάθος, θεώρησε ότι σου μιλάει έτσι είτε επειδή δεν θέλει να σε ωφελήσει ή προτιμά να μην προσέξεις τα ελαττώματά σου ή επειδή παίρνει τα μέτρα του μήπως σου γίνει αντιπαθής.
Μπορεί και να σε είδε κάποτε να δυσανασχετείς με κάποιον που σε επέκρινε για τα πάθη και τα σφάλματά σου, και τώρα δικαιολογημένα κρατά το στόμα του κλειστό επειδή δεν πιστεύει ότι είσαι ειλικρινής όταν του λες ότι θέλεις να γνωρίσεις ένα - ένα τα σφάλματά σου.
Αν λοιπόν πρώτα απ' όλα, κρατήσεις μία απόσταση από τις πράξεις σου και θα πάψεις να αντιλέγεις, σε λίγο θα βρεις πολλούς που θα σε διορθώνουν με ειλικρίνεια, και πολύ περισσότερο αν δείξεις ευγνωμοσύνη σ' αυτόν που θα σε κριτικάρει, αφού σε βοηθάει να ελευθερωθείς από το κακό.
Αλλά και μόνο που θα κάτσεις να συλλογιστείς αν σε επέκρινε δίκαια ή άδικα, θα νοιώσεις ότι ωφελήθηκες πολύ. Κι αν το κάνεις συνέχεια, αποφασισμένος πραγματικά να γίνεις καλός και ενάρετος θα γίνεις.
Τον πρώτο καιρό, ακόμα και αν διαπιστώσεις ύστερα από προσεκτική εξέταση ότι κάποιος σε κατηγορεί άδικα με σκοπό να σε προσβάλλει, μην προσπαθήσεις να πείσεις τον εαυτό σου ότι δεν έχεις πέσει σε σφάλμα, δέξου ως πρώτο δίδαγμα της φιλοσοφίας το να υπομείνεις την αρνητική στάση των άλλων.
Κάποια στιγμή αργότερα, όταν νοιώσεις ότι πια τα πάθη σου έχουν καταλαγιάσει αρκετά, θα δώσεις απαντήση σε όποιον σε πρόσβαλλε. Όχι όμως με πικρία ούτε με τρόπο επιτιμητικό ή εριστικό, δίνοντας την εντύπωση ότι θέλεις να τον κατατροπώσεις, αλλά με σκοπό το δικό σου όφελος: έτσι που αν σου ανταπαντήσει με κάτι αληθοφανές, απλώς και μόνο για να σε αντικρούσει, εσύ ή να πειστείς ότι αυτός έχει καλύτερη άποψη ή μετά από προσεχτικό έλεγχο να βρεις ότι οι αιτιάσεις του είναι αβάσιμες.
Με τον ίδιο τρόπο είχε και ο Ζήνων την αξίωση να σταθμίζουμε τις πράξεις μας: σαν να πρόκειται ύστερα από λίγο να τις δικαιολογήσουμε στους παιδαγωγούς μας. Γιατί παιδαγωγούς χαρακτήριζε ο Ζήνων τους πολλούς που είναι πρόθυμοι να επιπλήττουν ανθρώπους του περιβάλλοντος τους, ακόμα και αν δεν τους το ζητάει κανείς"
Αλλά και μόνο που θα κάτσεις να συλλογιστείς αν σε επέκρινε δίκαια ή άδικα, θα νοιώσεις ότι ωφελήθηκες πολύ. Κι αν το κάνεις συνέχεια, αποφασισμένος πραγματικά να γίνεις καλός και ενάρετος θα γίνεις.
Τον πρώτο καιρό, ακόμα και αν διαπιστώσεις ύστερα από προσεκτική εξέταση ότι κάποιος σε κατηγορεί άδικα με σκοπό να σε προσβάλλει, μην προσπαθήσεις να πείσεις τον εαυτό σου ότι δεν έχεις πέσει σε σφάλμα, δέξου ως πρώτο δίδαγμα της φιλοσοφίας το να υπομείνεις την αρνητική στάση των άλλων.
Κάποια στιγμή αργότερα, όταν νοιώσεις ότι πια τα πάθη σου έχουν καταλαγιάσει αρκετά, θα δώσεις απαντήση σε όποιον σε πρόσβαλλε. Όχι όμως με πικρία ούτε με τρόπο επιτιμητικό ή εριστικό, δίνοντας την εντύπωση ότι θέλεις να τον κατατροπώσεις, αλλά με σκοπό το δικό σου όφελος: έτσι που αν σου ανταπαντήσει με κάτι αληθοφανές, απλώς και μόνο για να σε αντικρούσει, εσύ ή να πειστείς ότι αυτός έχει καλύτερη άποψη ή μετά από προσεχτικό έλεγχο να βρεις ότι οι αιτιάσεις του είναι αβάσιμες.
Με τον ίδιο τρόπο είχε και ο Ζήνων την αξίωση να σταθμίζουμε τις πράξεις μας: σαν να πρόκειται ύστερα από λίγο να τις δικαιολογήσουμε στους παιδαγωγούς μας. Γιατί παιδαγωγούς χαρακτήριζε ο Ζήνων τους πολλούς που είναι πρόθυμοι να επιπλήττουν ανθρώπους του περιβάλλοντος τους, ακόμα και αν δεν τους το ζητάει κανείς"
Γαληνός , Περί Διαγνωσεως και Θεραπείας των εν τη Εκάστου Ψυχή, ιδίων Παθών 10,8-13,7
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου