Σάμος - Το Ηραίο

Μέσα στα πλαίσια της μετα- κίνησης πληθυσμών από την Ηπειρωτική Ελλάδα προς τα νησιά του Ανατολικου Αιγαίου και τα παράλια της Μ. Ασίας, φτάνουν στη Σάμο, κατά τα τέλη της δεύτερης προχριστιανικής χιλιετίας, Ίωνες από την Επιδαυρία. 

Μαζί τους φέρνουν τη λατρεία της θεάς Ήρας, που θα εγκατασταθεί στο Ηραίο.

Το Ηραίο είναι το κυριότερο Ιερό της αρχαίας Σάμου και βρίσκεται στη ΝΔ. ακτή του νησιού.  

Η θέση με το ασταθές έδαφος που δημιούργησαν οι προσχώσεις του ποταμού Ίμβρασου, παρουσίαζε ιδιαίτερα προβλήματα και δυσκόλεψε την θεμελίωση του Ιερού. 

Η μεταφορά του όμως σε πιο βολική θέση ήταν αδιανόητη, αφού η λατρεία φώλιαζε πάντα σε μέρη όπου η παρουσία του θείου ήταν ιδιαίτερα έντονη. 

Σε αυτή τη θέση, στις όχθες του Ίμβρασου, γεννήθηκε κατά τη Σαμιακή παράδοση η θεά Ήρα, στη ρίζα μιας λυγαριάς που διατηρήθηκε ως τα χρόνια του περιηγητή Παυσανία (2ος αἱ. μ. Χ.). 

Στον ίδιο χώρο τοποθετείται και ο Ιερός Γάμος της θεάς με τον Δία.

Ο ναός ήταν δίπτερος, με διπλές κιονοστοιχίες από 24 κίονες στις μακρές πλευρές και 

τριπλές στις προσόψεις (με 8 κίονες στην ανατολική και 9 στην Δυτική Πλευρά), 

αναφέρει ο έφορος αρχαιοτήτων Κωνσταντίνος Τσάκου στο βιβλίο του "Σάμος". 

Αν υπολογιστεί το αρχικό ύψος του σε 20 μέτρα περίπου, τότε γίνεται κατανοητός 

ο θαυμασμός του Ηρόδοτου... "ο μέγιστος πάντων νηων των ημείς ίδμεν".

 υ.σ:  Απο το τεραστίων διαστάσεων Ιερό έχει απομείνει το Κιονόκρανο στη φωτό και 6-7 σπόνδυλοι... η νέα θρησκεία του Γιαχβέ, σόρυ της αγάπης, "καθαγίασε" καθαιρώντας και αυτό το υπέρλαμπρο προγονικό οικοδόμημα, όπως όλα τα εκατοντάδες υπόλοιπα, με διατηρημένες εξαιρέσεις μετρημένες στα δάχτυλα π.χ Παρθενών και Επικούρειου Απόλλωνα στίς Βάσσες.....  Το ωραίο της υπόθεσης είναι ότι στη Σικελία σώζωνται ακέραιοι οι Αρχαίοι Ναοί (μάλλον γιαυτό καταριούνται τους Πάπες, οι δικοί μας ρασοφόροι) - Γοργίας - τα λέει ποιητικά ο Παλαμάς, απο κάτω:

Του ρασοφόρου συνέτριψε ο πέλεκυς και η αξίνα,

τα μεγαλόχαρα είδωλα στα βάθη των ναών.

Των συντριμμένων η ψυχή, δεν χάθηκε μ’ εκείνα.

Φωτοπλανήτης έγινε στα χάη των ουρανών.

Όσο που νέα ζωντάνεψε αγαλματένια κρίνα,

στου διαλεχτού τον λογισμό, στους κήπους των σοφών.

Άναβε φωτιές καλόγερε, κάψε, κάψε, στα χαμένα καις.

Από την στάχτη της φωτιάς σου, της ιδέας ο χρυσαετός

τις φτερούγες του τεντώνει πιο πλατιές,

προς τα ύψη, προς το φως!!!

  Κωστής Παλαμάς