Επίκτητος-Φιλόσοφος

.....Ει φιλοσοφίας επιθυμείς, παρασκευάζου αυτόθεν ως καταγελασθησόμενος, ως καταμωκησομένων σου πολλών, ως ερούντων ότι 'άφνω φιλόσοφος ημίν επανελήλυθε'...

Επίκτητος φιλόσοφος. Στωικός φιλόσοφος από την Ιεράπολη της Φρυγίας, μαθητής του Μουσώνιου (50 - 138 μ.Χ.). 

Τον καιρό του Νέρωνα έζησε ως δούλος, ύστερα ως απελεύθερος και το 89 ή 93, όταν ο Δομιτιανός έδιωξε όλους τους φιλοσόφους από τη Ρώμη, πήγε στη Νικόπολη της Ηπείρου. 

Μεταξύ των μαθητών του συγκαταλέγεται ο ιστορικός Φλάβιος Αρριανός, ο πραγματικός καταγραφέας των φιλοσοφικών του απόψεων, καθώς ο ίδιος δεν άφησε κανένα σύγγραμμα, που έγραψε σε οκτώ βιβλία (τα 4 διασώθηκαν) το περιεχόμενο των διαλέξεών του: "Επικτήτου διατριβαί" και μια σύνοψη της διδασκαλίας του "Επικτήτου εγχειρίδιον".

Ο Επίκτητος επέστρεψε στις αυστηρές αρχές της παλιάς Στοάς. 

Ο Επίκτητος υπήρξε ένας από τους πιστότερους ερμηνευτές του καθαρού στωικισμού. 

Σκοπός της φιλοσοφίας του είναι η αφύπνιση της ηθικής προσωπικότητας στον άνθρωπο. 

Με το ηθικό αυτό κήρυγμα συνδέει και τη βαθιά θρησκευτικότητα. 

Ο θεός είναι πατέρας των ανθρώπων, οι οποίοι πρέπει να είναι απόστολοι της θεότητας στη Γη. 

Η ζωή τους πρέπει να είναι συνεχής λατρεία και εξυπηρέτηση του θεού. 

Γενικά η φιλοσοφία του έχει θρησκευτικό ηθικό χαρακτήρα. 

Οι ηθικές αρχές είναι μέσα μας. 

Στην εξουσία μας είναι η βούληση, η χρήση των παραστάσεών μας. 

Μόνο πάνω σ αυτά στηρίζεται η ευδαιμονία μας, όλα τ άλλα τα θεωρεί τόσο αδιάφορα, ώστε η διάκριση σε αιρετικά και φευκτέα δεν έχει πλέον σημασία γι αυτόν.  Στο σημείο αυτό πλησιάζει τον κυνισμό, με τον οποίο συμφωνεί και στις κρίσεις του για το γάμο και την πολιτική ζωή.  

Διδάσκει την απόλυτη υποταγή στην πορεία του κόσμου και την πιο πλατιά και απεριόριστη φιλανθρωπία. 

Λέει πως ο άνθρωπος πρέπει να αποδέχεται με αταραξία και γαλήνη όλα όσα γίνονται, γιατί απορρέουν από τη θεία βούληση. 

Παροιμιώδης ήταν η αταραξία του και η στωικότητά του. 

Λέγεται, ότι ο κύριός του, για να δοκιμάσει την απάθεια του Επίκτητου, έκοβε τις σάρκες τις κνήμης του με κοπτερό όργανο. Τότε ο δούλος φιλόσοφος στράφηκε και είπε απαθώς στο βασανιστή του: «θα την θραύσης». Και όταν αληθινά, του έσπασε το κόκαλο, ο Επίκτητος συμπλήρωσε: «Σου το είπον». Από τότε έμεινε χωλός (κουτσός).

Μια επιγραφή πάνω σ ένα βράχο της Πισιδίας εγκωμιάζει τον άλλοτε σκλάβο ως "πηγή ευλογίας και χαράς".

 Επίκεντρο της φιλοσοφίας του Επίκτητου είναι ο άνθρωπος και η εκπαιδευτική αγωγή του. 

Η εκπαίδευση για τον φιλόσοφο είναι το μέσο με το οποίο μπορεί να κατοχυρώσει ο άνθρωπος την ελευθερία του. Μέσω της άσκησης της φιλοσοφίας ο άνθρωπος μπορεί να διακρίνει τα πράγματα που βρίσκονται υπό την εξουσία του από εκείνα που δεν βρίσκονται υπό την εξουσία του.
Το σώμα μας, για παράδειγμα, τα παιδιά μας, το περιβάλλον μας είναι πράγματα που δεν βρίσκονται υπό την εξουσία μας (ουκ εφ' ημίν). Τα διανοήματά μας, ωστόσο, οι σκέψεις μας δηλαδή και οι κρίσεις μας είναι κτήμα μας (εφ' ημίν) και οριοθετούν την εσωτερική ελευθερία μας, η διαφύλαξη της οποίας είναι για τον φιλόσοφο το υπέρτατο αγαθό.
Έργα του:
Όπως προειπώθηκε ο Αρριανός ήταν εκείνος ο οποίος κατέγραψε τις φιλοσοφικές απόψεις του σε οκτώ βιβλία με τον γενικό τίτλο Διατριβαί, από τα οποία όμως έχουν διασωθεί μόνον τέσσερα.
Ο Αρριανός είναι και ο καταγραφέας της διδασκαλίας που παρατίθεται στο Εγχειρίδιον, ένα είδος συνοπτικής παρουσίασης των Διατριβών. Το έργο του εκτιμήθηκε ιδιαίτερα από τους φιλοσόφους του Νεοπλατωνισμού αλλά και από την χριστιανική Εκκλησία. Από τον Σιμπλίκιο διασώθηκε ένα υπόμνημα γραμμένο τον 6ο αι. και από τον Γεώργιο Λεκαπηνό άλλο ένα γραμμένο κατά τον 14ο αι. Το συνολικό έργο του μεταγράφηκε σε μικρογράμματη γραφή (Στουδιτική) κατά το 900 υπό την επιμέλεια του Αρέθα.